So Khoa hoc & Cong nghe Dak Nong

Phát triển ngành điều bền vững gắn với chuỗi giá trị toàn cầu

• | In bài này |

Đánh giá:  / 0

DởHay 

Chi tiết

Được đăng ngày Thứ ba, 10 Tháng mười 2017 10:15

Twitter

Sau hơn ba thập kỉ phát triển, Việt Nam đã trở thành nước có kim ngạch xuất khẩu (XK) điều nhân số 1, chế biến đứng thứ 2 và đứng thứ 3 thế giới về năng suất và sản lượng điều.

Tuy vậy, ngành điều chưa phát huy hết tiềm năng và đang đối diện với khó khăn rất lớn. Đó là nhận định của các chuyên gia tại Hội thảo “Phát triển ngành điều bền vững gắn với chuỗi giá trị toàn cầu” do Bộ Nông nghiệp – PTNT và Tập đoàn PAN vừa phối hợp tổ chức.

Năm 2016, lượng hạt điều nguyên liệu đưa vào chế biến 1,5 triệu tấn, trong đó nhập khẩu hơn 1 triệu tấn, mua trong nước 475.000 tấn, chiếm 31,67% nguyên liệu sản xuất năm 2016. Từ đầu vụ thu hoạch đến nay, giá hạt điều đứng ở mức cao từ 50.000 - 55.000 đồng/kg. Khối lượng nhân điều XK năm 2016 là 346,5 ngàn tấn, kim ngạch đạt 2,84 tỷ USD, tăng 5,6% về khối lượng và 18,4% về giá trị so với năm 2015. Đây là năm có kim ngạch XK cao nhất từ trước đến nay, đứng hàng thứ 2 sau cà phê.

9 tháng đầu năm 2017, cả nước đã XK được 257 ngàn tấn, kim ngạch đạt 2,5 tỷ USD, đạt 99,8% về lượng và 125% về giá trị so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng, mặc dù là nước XK điều lớn nhất thế giới, Việt Nam chỉ tham gia vào khâu chế biến sơ, tương đương 18% chuỗi giá trị điều. Phần lợi nhuận lớn nhất vẫn nằm ở khâu chế biến rang muối và phân phối với tổng giá trị gần 60%. Ngành điều Việt Nam gặp khá nhiều thách thức khi tham gia vào các thị trường lớn như Mỹ, châu Âu, Nhật Bản.

Đánh giá về thị trường ngành điều, theo các chuyên gia phân tích thị trường, hiện nay, nguồn cung điều thô tăng 3,5%/năm không thể đáp ứng nguồn cầu (tăng 6%/năm) do mất mùa, hạn hán, biến đổi khí hậu. Giá điều thô tăng do thiếu hụt nguồn nguyên liệu. Ngành điều thế giới đang đối diện với rủi ro do mất mùa gây tổn thất cho cả chuỗi giá trị, cũng như làm giảm khả năng cạnh tranh của hạt điều so với các loại hạt khác.

Đồng thời, ngành điều thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng đối mặt với tình trạng cầu vượt cung, dẫn đến giá điều tăng trong vài năm gần đây. Giá điều thô tăng làm giá điều thành phẩm tăng, khiến người tiêu dùng chuyển dần sang sử dụng các sản phẩm thay thế khác. Việt Nam sẽ bị ảnh hưởng trực tiếp từ những biến động tiêu cực của thị trường...

Bên cạnh đó, các chuyên gia cũng nhấn mạnh, diện tích trồng điều tại Việt Nam có xu hướng giảm liên tục từ năm 2009 đến nay. Nguyên nhân do chuyển đổi canh tác từ cây điều sang các loại cây khác có thu nhập cao hơn. Năng suất cây điều qua các năm cũng không được chú trọng cải thiện. Điều này khiến Việt Nam chưa chủ động được nguồn điều thô và ngày càng phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu điều thô từ nước ngoài. Sản lượng điều trong nước chỉ đáp ứng được 1/3 nhu cầu của hơn 300 doanh nghiệp chế biến XK.

Bên cạnh đó, Cục Chế biến Nông lâm thủy sản và nghề muối (Bộ Nông nghiệp - PTNT) còn cho biết, cả nước có 345 doanh nghiệp tham gia XK điều; trong đó DN có kim ngạch dưới 5 triệu USD/năm chiếm 73%, đã dẫn đến sự cạnh tranh không lành mạnh, chất lượng không đồng đều, làm thiệt hại chung cho cả ngành, về lâu dài bất lợi cho ngành điều Việt Nam.

Để ngành điều phát huy hết tiềm năng, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp – PTNT Nguyễn Xuân Cường đề xuất thời gian tới ngành điều cần tập trung vào các giải pháp  tăng cường liên kết giữa doanh nghiệp và người nông dân, ứng dụng khoa học công nghệ, cải thiện quy hoạch ngành và quy hoạch vùng, có như như vậy mới thực hiện Đề án Tái cơ cấu ngành Nông nghiệp đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt để ngành điều giữ vững vị trí là một trong những ngành hàng xuất khẩu chủ lực, đạt mục tiêu XK 3 tỷ USD vào năm 2020.

Theo các chuyên gia nông nghiệp, năng suất điều có thể tăng được 30-40% nếu áp dụng đồng bộ khoa học công nghệ trong canh tác tiên tiến. Đây là một trong những giải pháp đột phá để phát triển ngành điều. Bên cạnh đó, các giải pháp khác như tái canh, công nghệ, liên kết 4 nhà, chế biến sâu cần được chú trọng đầu tư trong thời gian tới, lúc đó ngành điều mới phát triển bền vững.

Nguồn: Đắk Nông Điện tử